ပညာ၏တန္ဖိုး ...

ပညာ၏ တန္ဖိုးကို ခ်င့္တြက္ျခင္း ကိုေအာင္ႏိုင္ ပညာဆိုတဲ့အသံဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ နားမွာ ၾကားရတာကိုက ခ်ိဳပါတယ္။ ပညာဆိုတဲ့ အသံက ၾကားနာသူေတြရဲ႕ နားမွာသာ ခ်ိဳေအးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေျပာသူေတြရဲ႕ ႏႈတ္မွာလည္း ခ်ိဳေနတတ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ပညာေတြကို သင္ယူလိုၾကတယ္။ ကိုယ္သင္ယူထားတဲ့ ပညာေတြကို တစ္ပါးသူေတြကို သင္ေပးလိုၾကတယ္။ မိဘေတြက သူတို႔ရဲ႕ သားသမီးေတြကို ပညာေတြ သင္ယူတတ္ေျမာက္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကတယ္။ ဆရာေတြက သူတို႔သင္ယူေလ့လာထားတဲ့ ပညာေတြကို ျပန္ၿပီး သင္ေပးခ်င္ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ပညာဆိုတဲ့ ျမစ္ႀကီးတစ္စင္းဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ တိတိက်က်ပဲ ေရစီးသန္လာရတယ္။ ဗုဒၶစာေပထဲမွာ ပညာကို အလင္းေရာင္နဲ႔ ခိုင္းႏိႈင္းေဖာ္ျပထားတာေတြ ရွိတယ္။ ပါဠိဘာသာနဲ႔ ပညာအာေလာကလို႔ ေရးၾကပါလိမ့္မယ္။ ပညာတည္းဟူေသာ အလင္းေရာင္လ႔ို ဘာသာျပန္ထားတာကို ေရွးက ျမန္မာစာေပမွာ ေတြ႔ရႏိုင္တယ္။ ပညာပေဇၨာတဆိုတာက ပညာ၏ ထြန္းေတာက္ျခင္း၊ ပညာေၾကာင့္ ထြန္းလင္းေတာက္ပျခင္းဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာဒီပ၊ ပညာပဒီပဆိုတဲ့ ပါဠိစကားလံုးေတြရဲ႕ အဓိပၸာယ္ေတြကေတာ့ ပညာဆီမီးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာတည္းဟူေသာ ဆီမီးလို့လည္း ေတြ႔ရႏိုင္ ပါတယ္။ ပညာဟာ ဆီမီးနဲ့တူတဲ႕ သေဘာျဖစ္ ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ ပညာဆိုတဲ့ ဆီမီးခြက္ တစ္ခြက္ကိုသာ လက္ထဲမွာ က်စ္က်စ္ပါေအာင္ ကိုင္ေဆာင္ထားမယ္ဆိုရင္ ဘဝမွာ ဘယ္ေလာက္ပဲ ေမွာင္မိုက္ပါေစ၊ ဒီမီးခြက္ကို ထြန္းညႇိၿပီး ကိုယ္လိုရာအရပ္ကိုေရာက္ေအာင္ သြားႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီဗုဒၶစာေပထဲမွာပဲ ပညာကို သိပ္ကိုထက္လွတဲ့ ဓားတစ္လက္နဲ့ ခိုင္းႏိႈင္းေဖာ္ျပထားတာလည္း ရွိပါေသးတယ္။ လူ႔သားအျဖစ္နဲ႔ တည္ရွိေနတဲ့ ဒီလူ႔အျဖစ္မွာ အသက္တစ္ရာ မေနရေပမယ့္ အမႈတစ္ရာေတာ့ ေတြ႔ရႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုထားတာေတြ ရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ဘဝမွာ ခက္ခဲ႐ႈပ္ေထြးလွတဲ့ အျခားေသာ အတားအဆီးေတြလည္း ရွိေနႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒီလို အခက္အခဲ အ႐ႈပ္အေထြးေတြကိုေတာ့ ၿခံဳႏြယ္ပိတ္ေပါင္းေတြနဲ႔ တင္စားေဖာ္ျပ တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႔ဘဝမွာ ေတြ႔ရႏိုင္တဲ႕ ၿခံဳႏြယ္ပိတ္ေပါင္းဆိုတဲ့ အခက္အခဲေတြကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းသြားႏိုင္ဖို႔ ပညာဆိုတဲ့ ဓားထက္ထက္ တစ္လက္ဟာ မုခ်လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ကမၻာေပၚက လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အသီးသီးဟာ ပညာကို ခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ိဳးစံုနဲ႔ ေလ့လာ သင္ယူေနၾကတယ္။ ပညာသင္ယူရာမွာ ပိုၿပီး အက်ိဳးရွိတဲ့ နည္းနာေတြကိုရဖို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အသီးသီးက တတ္သိနားလည္တဲ့ ပညာရွင္ေတြဟာ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် သုေတသနျပဳ ရွာေဖြေနၾကရတယ္။ တခ်ိဳ႕လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ပညာကို ဆရာဗဟိုျပဳနည္းနဲ႔ သင္ယူေလ့လာ ေနၾက တယ္။ တခ်ိဳ႔ကေတာ့ တပည့္ဗဟိုျပဳနည္းနဲ႔ သင္ယူေလ့လာၾကတယ္။ ဆရာတပည့္အျပန္ အလွန္ဗဟိုျပဳတဲ့ နည္းစနစ္ေတြကို အသံုးျပဳ ၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဆရာဗဟိုျပဳ သင္ၾကားနည္းေတြမွာ ဆရာေတြ သင္ၾကားတာကိုပဲ တပည့္ေတြက သင္ယူၾကရတတ္တယ္။ ဒီနည္းဟာ ထိေရာက္မႈအတိမ္အနက္ေတြနဲ႔ ႐ႈပ္ေထြးႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆရာေတြက နည္းနည္းပဲ ကြက္သင္ေပးလိုက္ၿပီး ဒါကိုပဲ ေျဖေစခ်င္ၾကမယ္။ တကယ္လို႔ တပည့္ေတြ က သူတို႔ဘာသာ သူတို႔ေလ့လာၿပီး မ်ားမ်ား စားစားေျဖလိုက္ရင္ လက္ခံႏိုင္စြမ္းရည္မရွိတဲ့ ဆရာေတြနဲ႔ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီဆရာဗဟိုျပဳ သင္ၾကားနည္းမွာ တပည့္ေတြကို မ်ားမ်ားစားစားပဲ သင္ေပးလိုၾကတဲ့ တခ်ိဳ႔ဆရာေတြလည္း ရွိေနတတ္ပါေသးတယ္။ ဒီဆရာေတြဟာ သူတို့ ရဲ႔ တပည့္ေတြကို သူတို႔တတ္သမွ်ကို သင္ေပး တတ္ၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ တပည့္ေတြကို သူတို႔ တတ္သမွ် တတ္ေျမာက္ေစလိုၾကတယ္။ တပည့္ ဗဟိုျပဳနည္းစနစ္မွာေတာ့ ပညာ တတ္ဖို႔ တကယ္တမ္း အားထုတ္ရတဲ့သူေတြ ဟာ တပည့္ေတြကိုယ္တိုင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ နည္းစနစ္မွာ ဆရာေတြဟာ ပညာသင္ေပးသူ ေတြဆိုတာထက္ ပညာကိုဘယ္လို သင္ယူေလ့လာရတယ္ဆိုတာကို နည္းေပးသူေတြသာ ျဖစ္ ၾကတယ္။ ဆရာေတြဟာ နည္းေပးလမ္းျပသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဆရာေပးတဲ့နည္းေတြကို သံုးၿပီး တပည့္က ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ပဲ ေလ့လာ အားထုတ္ရတယ္။ ဒီစနစ္မွာ ဆရာေတြဟာ စာသင္ခန္းေတြထဲမွာ ျပႆနာရွာသူ(problem maker) ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ဒီလို ဆရာေတြ ရွာထားတဲ႕ ျပႆနာေတြကို တပည္႕ေတြက အေျဖရေအာင္ ရွာၾကရတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ ဟာ စာသင္ခန္းထဲက ျပႆနာေတြကို စာ ၾကည့္တိုက္မွာ သြားရွာရမယ္။ အြန္လိုင္း စာၾကည့္တိုက္ေတြမွာ ရွာၾကည့္ရမယ္။ ဆရာလုပ္လိုက္တဲ့ ျပႆနာရဲ႕အေျဖဟာ လူထုေတြမွာ ျမဳပ္ေနတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆရာေတြက တပည့္ေတြကို ဟင္းစားေပးတဲ့နည္းနဲ႔ သင္ေပးတတ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ ဆရာေတြကေတာ့ သူတို႔တပည့္ေတြကို ကြန္ခ်က္ ျပသင္ၾကားနည္းနဲ႔ သင္ေပးတတ္ၾကတယ္။ ဟင္းစားေပးနည္းဟာ တစ္ခါစားနည္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေပးလိုက္တဲ့ငါးေတြကို ခ်က္စားလို႔ကုန္သြားရင္ ေနာက္ထပ္စားစရာငါးမက်န္ေတာ့ဘူး။ ကြန္ခ်က္ျပတဲ့နည္း ကေတာ့ သင္ယူရတဲ့ သူအဖို႔ ပင္ပန္းပါတယ္။ ကြန္ပစ္တတ္ေအာင္ သင္ယူရမယ္။ ငါးရွိမယ့္ေနရာေတြကိုသိေအာင္ သင္ယူထားရမယ္။ ဒီီနည္းကို တတ္ေျမာက္သြားရင္ေတာ့ ဟင္းစားလိုတဲ့ဆႏၵေတြျဖစ္ေပၚတိုင္း ျဖစ္ေပၚတိုင္းမွာ ငါးေတြကိုကြန္နဲ႔ ပစ္ဖမ္းၿပီး စားလို႔ ရပါတယ္။ ပညာနဲ႔ ပညာေရးစနစ္ေတြကို ဘာသာတရားေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖြင့္ဆိုၾကသလို ဒႆနဆရာေတြ၊ နာမည္ေက်ာ္စာေရးဆရာေတြ၊ ပညာရွင္ေတြကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးပဲ ဖြင့္ဆို ၾကပါတယ္။ ပညာေရးအေပၚ သူတို႔အျမင္ ေရွးေခတ္ဂရိဒႆနပညာရွင္ ေဆာ့ခရတၱိ ကေတာ့ ပညာေရးဆိုတာဟာ စာသင္သား ေတြရဲ႕ အတြင္းသႏၲာန္မွာ ရွိႏွင့္ၿပီးသားေတြကို ရသေလာက္ ဆြဲထုတ္ၾကည့္ျခင္းပဲလို႔ ဆိုပါ တယ္။ ဒီမွာ သံုးႏႈန္းတဲ့ ပညာေရးဆိုတာက အဂၤလိပ္လို (education)ကို ဆိုလိုပါတယ္။ အဂၤလိပ္ education က လက္တင္ဘာသာနဲ့ e-ducere ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸာယ္က ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပမႈလို႔ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲရစ္ေဟာ့ဖာ (Eric Hoffer) ကေတာ႕ “ပညာေရးရဲ႕ အဓိကအလုပ္ဟာ ေလ့လာေနဖို႔ အတြက္ ဆႏၵေတြျဖစ္ေပၚလာေအာင္ လုပ္ေပးေနဖို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။ လိုအပ္တဲ့ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ ျဖစ္တယ္။ ဒီလို ပညာေရးကေန ေလ့လာထားတဲ့ လူေတြ သာမက ေလ့လာေနတဲ့ လူေတြကိုပါ ထုတ္လုပ္ေပးသင့္တယ္။ တကယ့္အစစ္အမွန္ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းဆိုတာဟာ ေလ့လာမႈေတြ ရွိေနတဲ့ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းသာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ဘိုးဘြားေတြ၊ မိဘေတြ၊ သားသမီးေတြ အကုန္လံုးဟာ အၿမဲတမ္း ေက်ာင္းသား (students)ေတြပဲ ျဖစ္ၾကတယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲရစ္ေဟာ့ဖာရဲ႕ အဆိုအရဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ အၿမဲတမ္းေလ့လာေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြပဲ ျဖစ္ေနရမယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ မိဘ၊ ဘိုးဘြားေတြဟာလည္း ေလ့လာၿပီးသားသူေတြ၊ ေလ့လာေနဆဲ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ျဖစ္ေနရပါမယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔အကုန္လံုး အၿမဲတမ္းေလ့လာ ျဖစ္ေနေအာင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဆႏၵေတြဟာလည္း ႏိုးေနရမယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြ ေလ့လာျဖစ္ ေနေအာင္ လိုအပ္တဲ့ပစၥည္းကိရိယာေတြလည္း ရွိေနဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အဲဒါဟာ ပညာေရးရဲ႕ အဓိက အလုပ္ျဖစ္တယ္။ အၿမဲမျပတ္ ေလ့လာေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကသာလွ်င္ တကယ့္စစ္မွန္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တယ္။ ဒီေနရာမွာ အဲရစ္ ေဟာ့ဖာရဲ႕ အဆိုကို ေထာက္ခံျခင္း၊ မေထာက္ခံျခင္းထက္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူသားေတြ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ၾကဖို႔ လိုအပ္ ပါလိမ့္မယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ အၿမဲမျပတ္ ပညာကို ေလ့လာခဲ့ၾကတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တည္ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြဟာ ကမၻာေပၚမွာ ထိပ္ဆံုးကို ေရာက္ေနတာဟာ အေၾကာင္းမဲ့ သက္သက္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအတြက္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္မယ့္ အေထာက္အထား တစ္ခုကေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးဆိုၿပီး ပညာေရးကို ဖ်က္ပစ္ခဲ့ၾကတဲ့ႏိုင္ငံေတြ ကမၻာ့ေအာက္ဆံုးကို ေရာက္သြားရာကေန ထိပ္ကိုေရာက္လာဖို႔ ႏိုင္ငံသားေတြကို ပညာေတြ လွိမ့္ပိန္႔သင္ေပးေနၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ္မာ ဂိုးလ္မန္ကေတာ့ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိတ္ခံစားမႈေတြကို အဓိကထား ေဖာ္ျပပါတယ္။ သူ႔အဆိုအရ ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဝိညာဥ္ထဲမွာျမဳပ္ေနတဲ့ သနားၾကင္နာျခင္း ဆိုတဲ့ ဥစၥာေတြ၊ စိတ္ထားသေဘာေကာင္းမြန္ ျခင္းဆိုတဲ့ဥစၥာေတြ၊ ရက္ေရာေပးကမ္းျခင္းဆိုတဲ့ ဥစၥာေတြ ရွိေနတယ္။ ဒါကို ဘယ္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ သေဘာမေပါက္ၾကဘူး။ စစ္မွန္တဲ့ ပညာေရးတိုင္းမွာ ကေလးတစ္ေယာက္မွာ ရွိေနတဲ့ အဲဒီလို ရတနာေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို့ ႀကိဳးစားမႈေတြ ရွိေနသင့္ပါတယ္တဲ့။ လူသားတစ္ေယာက္ဟာ သူ ရပ္တည္ေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၊ သူ တည္ရွိေနတဲ့ လူ႔သားကမၻာကို ဘယ္လို စိတ္ခံသေဘာထားေတြ ရွိေနသလဲ။ သူ႔မွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ဒါမွမဟုတ္ လူသားေတြကို ဖ်က္ဆီးလိုတဲ့ စိတ္ေတြရွိေနသလား။ ဒါမွမဟုတ္ စိတ္ေကာင္းေစတနာေတြ ထားရွိသလား။ ပညာေရးစနစ္ေတြဟာ မိမိအမ်ိဳးသား အက်ိဳး စီးပြားကေန လူသားအားလံုးအထိ ကိုယ္စားျပဳ သင့္တယ္။ လူသားဟာ သူတစ္ေယာက္တည္း အထီးတည္း မရပ္တည္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ မိမိတိုင္းျပည္ရဲ႔ အက်ိဳးစီးပြားကေန ကမၻာေပၚ မွာ အတူမွီတင္း ေနထိုင္ၾကတဲ႕ အျခားလူသား ေတြရဲ႔ အက်ိဳးစီးပြားကိုပါ ထည့္တြက္စဥ္းစား လာရတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့တိုင္းျပည္ေတြက လူေတြ ဆီဦးေထာပတ္ကို စားသံုးခြင့္ ရွိတယ္ဆို ရင္ အျခားဆင္းရဲတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြက လူေတြလည္း လူျဖစ္ေနတာ တစ္ခုတည္းနဲ႔ပဲ ဆီဦး ေထာပတ္ကို သံုးေဆာင္ခံစားခြင့္ရွိပါတယ္။ လူသား အေျခခံအေတြးနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာ သနားၿပီး တိုးတက္ေနတဲ့ တိုင္းျပည္၊ ခ်မ္းသာ ေနတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြက လူေတြက ဆင္းရဲတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြက လူေတြကို သူတို႔လိုပဲ ျမင့္ျမင့္ မားမားကို ေရာက္ၾကရေလေအာင္ လက္တြဲ ေခၚေဆာင္သြားသင့္တယ္။ ပညာေရးစနစ္ေတြ ဟာ ဒီလို လူသားအခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးကိုတစ္ဦး က ႐ိုင္းပင္းကူညီလိုစိတ္ေတြ တိုးပြားလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္။ ႐ုရွားျပည္ဖြားအေမရိကန္ႏိုင္ငံသား ဝတၴဳ၊ ဇာတ္ညႊန္းနဲ့ အေတြးအေခၚေတြေရးတဲ့ ႏွစ္ဆယ္ရာစု စာေရးဆရာမတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ အိုင္းန္ရန္ (Ayn Rand) က သူျမင္တဲ့ ပညာေရးရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို ေရးျပထားတာကိုလည္း မွတ္သားသင့္ပါတယ္။ သူက “ ပညာေရးရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ကို သူ႔ဦးေႏွာက္ ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေနေအာင္၊ ကိုယ္အစစ္အမွန္ ထိေတြ႔ေနရတာေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတဲ့ ေနရာမွာ လိုေနတာေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ေအာင္ သူ႔ဘဝတစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ ဘယ္လို ေနထိုင္သြားရမယ္ဆိုတာကို သင္ေပးတာမ်ိဳးျဖစ္ရမယ္။ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ လိုအပ္ေနတာေတြကို ေလ့က်င့္ေပးတာက သီအိုရီပိုင္း ျဖစ္တယ္။ ဆိုလိုတာက အယူအဆပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေက်ာင္းသားကိုေတြးတတ္ေအာင္၊ နားလည္ႏိုင္မႈရွိေအာင္၊ ေပါင္းစည္းေနထိုင္တတ္ေအာင္၊ အမွန္ကို ျပတတ္ေအာင္ သင္ၾကားေပးရမယ္။ သူ႔ကို အရင္က ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ အသိပညာ အေဆာက္အအံုရဲ႕ အေျခခံ သေဘာတရားေတြကို သင္ၾကားေပးရမယ္၊ ေနာက္ထပ္ အသိပညာတိုးပြားမႈကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ လိုခ်င္ဆႏၵေတြျဖစ္ေနေအာင္ လိုအပ္သလို ျဖည္႕ဆည္းေပးရမယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူ႔အဆို အရဆိုရင္ လူတစ္ေယာက္ဟာ ေတြးတတ္၊ ေခၚတတ္ရွိရမယ္၊ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ နားလည္မႈရွိေအာင္ ေနတတ္ရမယ္၊ အသင္းအဖြဲ႔နဲ႔လည္း ေပါင္းစည္းေနထိုင္တတ္ရမယ္။ ဒါေတြဟာ ေကာင္းလွတဲ့ လူသားအရည္အေသြး ေတြပါပဲ။ လူသားမွာ ဒီလိုအရည္အေသြးေကာင္းေတြ ရွိေနေအာင္ ပညာေရးစနစ္ကေပးရမယ္။ ဘီလ္ဘီးတီးဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေျပာတဲ့ ပညာေရး ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာရွိတဲ့လူတိုင္းက တေလးတနက္ထားၿပီးေတာ့ ေလ့လာေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။ သူက ပညာေရးဟာ ဘာကို စဥ္းစားသလဲဆိုတာ ထက္ ဘယ္လို စဥ္းစားသလဲဆိုတာကို ဦးစားေပးၿပီး သင္ၾကားသင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ how ဦးစားေပးစဥ္းစားတတ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အ စည္းနဲ႔ what ဦးစားေပးစဥ္းစားတတ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႏွစ္ခုကို နည္းနည္းေလာက္ ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာၾကည့္သင့္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ဘီလ္ဘီးတီးရဲ႔ စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ how to think နဲ႔ what to think ဆိုၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ-စာေမးပြဲေျဖဖို႔ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္က သူေျဖဆိုမယ့္ စာေမးပြဲမွာ သူ႔တို႔ဆရာကို “ဆရာ စာေမးပြဲမွာ ဘာကို ေျဖရမလဲ” လို႔ ေမးတဲ့ ကေလးနဲ႔ “ဆရာ စာေမးပြဲမွာ ဘယ္လိုေျဖရမလဲ” လို႔ေမးတဲ့ ကေလးႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ ထူးျခားမႈ ကို စဥ္းစားႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာေတြက ဒီလိုေမးတဲ့ ကေလးမ်ိဳးေတြကို တစ္နပ္စား ဘာေျဖရမယ္လို႔ အတိအက် ေျပာလိုက္မလား၊ ဒါမွမဟုတ္ တစ္သက္စား ဘယ္လိုေျဖရမယ္လို႔ ေျပာလိုက္မလား။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ထည့္တြက္ထားသင့္တာတစ္ခုကေတာ how to think လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ အခုအခ်ိန္မွာ ထိပ္ဆံုးကို ေရာက္ေနၾကတာပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္ေရး ဖခင္ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီးဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း မိန္႔ဆိုသြားခဲ့ဖူးတဲ့ ပညာေရးအျမင္ ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခုကိုလည္း ထည့္ေျပာသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ”ပထဝီဆိုတာ သင္ ေန႐ံုနဲ႔မၿပီးဘူး၊ ပထဝီကိုသင္ၿပီး ေရသစ္ေျမသစ္ေတြကို ရွာေဖြဖို႔လည္းျဖစ္တယ္” လို႔ ဆိုမိန္႔သြားဖူးပါတယ္။ ဘယ္ပညာေရးစနစ္မွာမဆို သီအိုရီ သက္သက္ကိုသင္ေနလို႔ခ်ည္း မၿပီးပါဘူး။ လက္ေတြ႔အသံုးခ်ဖို႔၊ လက္ေတြ႕အသံုးက်ဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ေကာင္းတဲ့ပညာေရး၊ ေကာင္းတဲ့ပညာေရးစနစ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ပညာေရးစနစ္ရဲ႕ အသံုးဝင္မႈ ေတြကို ခ်ျပလာၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးစနစ္ေတြမွာ ဆရာေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ တျခားလူေတြအၾကားက ဆက္ဆံေရးဟာ ေျပျပစ္ေကာင္းမြန္ေနဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ ဆိုလိုတာက သင္ယူထားတဲ့ ပညာေရးစနစ္ဟာ အသံုးက်ေနရပါမယ္။ လူေတြရဲ႕ အျပင္ဘက္ကို ေရာက္သြားလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ပညာေရး၏ အသံုးက်မႈမ်ား သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို တန္ဖိုးထားႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္၊ အနာဂတ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးရလဒ္ကို ခန္႔မွန္းတြက္ဆႏိုင္ရမယ္။ ဒါက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တဲ့အပိုင္း(decision making) ျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ေပၚေနတဲ႕ ျပႆနာေတြကို နည္းလမ္း အသစ္ေတြနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္အေျဖရွာႏိုင္ရမယ္။ ဒီလို ခ်ဥ္းကပ္အေျဖရွာထားတာေတြကို တန္ဖိုးထား ႏိုင္စြမ္းလည္း ရွိရမယ္။ ဒီအပိုင္းက ျပႆနာ အေျဖရွာတဲ့အပိုင္း (problem solving) ျဖစ္ပါ တယ္။ ၿပီးေတာ့ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စြမ္းရည္ေတြ သာမက စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာစြမ္းရည္ေတြပါ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္ရမယ္၊ ဒီအထဲမွာ စဥ္းစားဆင္ျခင္မႈ၊ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေျပာဆိုဆက္ဆံမႈ၊ လူမႈေရး၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕တန္ဖိုး စံစတဲ့ ရသခံစားႏိုင္မႈ၊ လူ႔ အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈစနစ္ေတြက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ကိုယ္က်င့္ႏႈန္းစံေတြကို လက္ခံႏိုင္မႈေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ တျခားသူေတြရဲ႕ မတူညီတဲ့ အျမင္ေတြကို တန္ဖိုးထားလက္ခံစဥ္းစားႏိုင္မႈ၊ လူအခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ေလးစားႏိုင္မႈ၊ သက္တမ္းျပည့္ေနလိုစြမ္းရည္ျပည့္စြာ ေနထိုင္ႏိုင္မႈ၊ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းျပဳႏိုင္မႈ၊ စိတ္ပိုင္းေရာ ႐ုပ္ပိုင္းပါ က်န္းမာေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မႈ၊ ႏိုင္ငံသားေကာင္းပီသစြာျဖစ္တည္မႈ၊ အသစ္ဖန္တီးမႈစြမ္းရည္ျပည့္စြာ စဥ္းစားႏိုင္မႈ၊ အႏုပညာ၊ ေတးဂီတ လူသားျဖစ္မႈစတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ခံစားႏိုင္ စြမ္းရည္ျပည့္မႈ၊ လူသားမ်ားရဲ႕ ဆက္ဆံမႈနဲ႔ ေစ့ေဆာ္မႈေတြကို နားလည္ႏိုင္စြမ္းရွိမႈ စတာေတြဟာ ပညာေရးစနစ္ေတြရဲ႕ အသံုးက်မႈတခ်ိဳ႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးစနစ္မ်ားကို ပံုစံေဖာ္ေသာေက်ာင္းမ်ား ပညာေရးစနစ္ေတြမွာ ဒီပညာေရးစနစ္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ေက်ာင္း school ဆိုတာေတြရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေတြမွာ ျပည္သူ႔ ေက်ာင္း public school နဲ႔ ပုဂၢလိကေက်ာင္း private schoolူ ဆိုတာေတြ ရွိပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားေအာက္ကေန လည္ပတ္တဲ့ေက်ာင္းေတြဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ေက်ာင္းေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီမွာေတာ့ ဒီ public school ေတြကို အစိုးရေက်ာင္းလို႔ လူ သိမ်ားပါတယ္။ ဒီ ျပည္သူ႔ေက်ာင္းေတြဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားေအာက္မွာရွိတဲ့ ပညာရွင္ေတြက သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းေတြကို ေရးဆြဲၾကတာဆိုေတာ့ ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြ တူညီေနၾကပါတယ္။ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အမ်ားစုေသာ ေက်ာင္းေတြဟာ public school ဆိုတဲ့ ျပည္သူု႔ေက်ာင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပည္သူ႔ေက်ာင္းေတြမွာ တိုင္းျပည္မွာရွိေနတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ သားသမီးေတြ အမ်ားစုပဲ တက္ေရာက္ပညာသင္ယူတတ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ့ private school ဆိုတဲ့ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြမွာ သင္႐ိုးၫႊန္တမ္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ျပဌာန္း စာအုပ္ေတြဟာ အမ်ိဳးမ်ိဳးပဲရွိေနတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြက ကိုယ္ပိုင္သင္႐ိုးၫႊန္တမ္းနဲ႔ ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြရွိၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြကေတာ့ တျခားႏိုင္ငံက နာမည္ႀကီးပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြက သင္႐ိုးၫႊန္တမ္းနဲ႔ ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြကို ယူၿပီးသင္တတ္ၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ တျခားႏိုင္ငံက ျပည္သူ႕ေက်ာင္းေတြက သင္႐ိုးၫႊန္တမ္းနဲ႔ ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြကို ယူၿပီးသင္တဲ့ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တစ္ကမၻာလံုးမွာရွိတဲ့ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြက ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြဟာ ၿဗိတိန္နဲ႔ အေမရိကန္က ျပဌာန္းစာအုပ္ေတြျဖစ္ဖို႔မ်ားပါတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္းက ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ တက္ေရာက္ပညာသင္ယူတဲ့ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္က ျပည္သူ႔ေက်ာင္းေတြက ေက်ာင္းသားအေရအတြက္နဲ႔ ႏႈိင္းစာရင္ နည္းေနတတ္ပါတယ္။ ဒီပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြဟာ International School လို႔လည္း သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ တပ္ထားၾကပါတယ္။ ဥပမာ Bangkok International School, Columbo International School, Delhi International School ဆိုတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ေက်ာင္းေတြဟာ ႏိုင္ငံ (nation) ကို ေက်ာ္သြားၿပီး ႏိုင္ငံတကာ (International) အဆင့္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္မ်ိဳးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ပုဂၢလိကေက်ာင္းတက္ႏိုင္ဖို႔ ျပည္သူ႔ေက်ာင္းေတြမွာထက္ ေငြေၾကးပိုမိုသံုးစြဲရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အေတြးထဲမွာလည္း ပုဂၢလိကေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ရတာဟာ ျပည္သူ႔ေက်ာင္းေတြမွာ ပညာသင္ယူရတာထက္ ပိုဂုဏ္ရွိတယ္လို႔ ထင္တတ္ၾကပါေသးတယ္။ ဒီေနရာမွာ အဲဒီေက်ာင္းေတြရဲ႔ အတန္းတင္မႈစနစ္ကိုေျပာဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ပုဂၢလိက ေက်ာင္းေတြမွာတက္ခ်င္တဲ့ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ဟာ ကိုယ္တက္ေရာက္လိုတဲ့ အတန္းကိုတက္ခ်င္ရင္ ဒီအတန္းေအာက္က အတန္းကို ေျဖဆိုရပါတယ္။ ဥပမာ- ပုဂၢလိကေက်ာင္းက ရွစ္တန္းကိုတက္ခ်င္ရင္ သူတို႔ ခုနစ္တန္းကိုေျဖရတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါပဲ။ ေအလယ္ဗယ္-A level ကို တက္ခ်င္ရင္ သူတို႔ရဲ႕ အိုလယ္ဗယ္-O levelူ ကိုေျဖၿပီး တက္ရပါမယ္။ ျပည္သူ႔ေက်ာင္းေတြမွာ တစ္တန္းမွ မေနဘူးေပမယ့္၊ ပုဂၢလိက ေက်ာင္းေတြက ေက်ာင္းသားေတြဟာ ျပည္သူ႔ ေက်ာင္းေတြမွာ ေျပာင္းတက္မယ္ဆိုရင္လည္း တရားဝင္အတန္း ရပါတယ္။ ဥပမာ- ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြက ရွစ္တန္းေက်ာင္းသားဟာ ျပည္သူ႔ေက်ာင္းေတြမွာ လံုးဝမေနခဲ့ဘူးေပမယ့္ ျပည္သူ႔ေက်ာင္းကို ေျပာင္းတက္မယ္ဆိုရင္ ျပည္သူ႔ေက်ာင္းမွာ ရွစ္တန္းတက္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဂၤလန္နဲ႔ အိႏၵိယစတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ private school တခ်ိဳ႕ကို public school လို႔ သံုးတာလည္း ရွိပါတယ္။ ပုဂၢလိကေက်ာင္းတခ်ိဳ႕ကို တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ အစိုးရက ေထာက္ပံ့ေပးတာလည္း ရွိပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ဒီပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြဟာ ကိုယ္ပိုင္ရန္ပံုေငြနဲ႔ ရပ္တည္ၾကပါတယ္။ ဒီေက်ာင္းေတြရဲ႕ ပညာေရးအရည္အေသြးစံႏႈန္းေတြက ျမင့္တယ္။ ဒီ ေက်ာင္းေတြမွာ သင္ၾကားေပးၾကတဲ့ ဆရာ ဆရာမေတြ လစာေကာင္းေကာင္းရၾကတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြေပးရတဲ့ ေက်ာင္းလခကလည္း ျမင့္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြက ဘာသာေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အေထာက္အပံ့နဲ႔ လည္ပတ္တယ္။ ဒီလိုေက်ာင္းမ်ိဳးက ဘာသာတရားနဲ႔ စပ္ဆိုင္တဲ့ ယံုၾကည္မႈလို သင္ခန္းစာမ်ိဳးေတြ အနည္းအက်ဥ္း ပါတတ္တယ္။ လူ႔အဝန္းအဝိုင္းဆိုတဲ့ ေက်ာင္းမ်ား ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ေက်ာင္းေတြလို အေဆာက္အအံု (building) ေတြနဲ႔သာမကေတာ့ဘဲ၊ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းလို (community) ေတြနဲ႔ပါ ပညာကို သင္ၾကားလာၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘာသာစကားသင္ေက်ာင္းမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြက သတင္းေတြအရ တ႐ုတ္ျပည္မွာ အဂၤလိပ္စာသင္တဲ့ English village ဆိုတာ ရွိတယ္။ ဒီ English Village မွာ ရြာတစ္ရြာမွာရွိရမယ့္ စတိုးဆိုင္ေတြ ရွိတယ္၊ ေစ်းးေတြ ရွိတယ္၊ တျခားရြာမွာ ရွိတာေတြ ဒီရြာမွာ အကုန္လံုးရွိတယ္။ ဒီ English Village ရဲ႔ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ ေနရာတိုင္းမွာ အဂၤလိပ္လိုပဲ ေျပာရတယ္။ ဒီရြာက ေက်ာင္းေတြဟာ အဂၤလိပ္စာသင္တဲ့ ေက်ာင္းေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ ဒီရြာကို တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြ အဂၤလိပ္စာသင္ယူဖို႔ ထူေထာင္ထားတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီရြာမွာ ဆရာဆရာမေတြက အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးနဲ႔ အေမရိကန္လူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ဘာသာစကားတစ္ခုကို သင္ခ်င္ရင္ အဲဒီဘာသာစကား ေျပာတဲ့ တိုင္းျပည္မွာသြားေရာက္ သင္ယူတာဟာ အျမန္ဆံုးတတ္တဲ့ နည္းပဲဆိုတဲ့ အဆိုတစ္ခု ရွိပါတယ္။ အဲဒီႏိုင္ငံကို မသြားႏိုင္ရင္လည္း အဲဒီ ႏိုင္ငံရဲ႕ ရပ္ဝန္းမ်ိဳးကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဖန္တီးယူလို႔ ရပါတယ္။ တ႐ုတ္ေတြရဲ႕ ဘာသာစကားေလ့လာနည္းဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔အတြက္လည္း အသံုးက်ႏိုင္ေကာင္းပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဘာသာစကားသင္ယူမႈနဲ႔ ေနာက္တစ္ႏိုင္ငံကို ဥပမာေပးရရင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ သကၠတဘာသာ စကားနဲ႔ ပါဠိဘာသာစကားေတြဟာ ဘာသာစကားအေသ (dead language) ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္မ်ိဳးထဲက သကၠတဘာသာစကားကို သကၠတပညာရွင္ေတြက အခု အိႏၵိယမွာ သကၠတရြာေတြ တည္ေထာင္ၿပီး (living language) ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။ ဒီသကၠတရြာ(Sanskrit)ေတြမွာ ေနတဲ့ လူေတြအကုန္လံုး သကၠတဘာသာနဲ႔ပဲ စကားေျပာရတယ္။ ဒီရြာက ကေလးေတြအကုန္လံုး သကၠတဘာသာစကားကို ၾကားခံလုပ္ၿပီး ေက်ာင္းေတြမွာသင္တဲ့ ဘာသာရပ္ အကုန္လံုးကို သင္ၾကားရတယ္။ သခ်ၤာ၊ ဓာတု ေဗဒ၊ ဇီဝေဗဒစတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြကို သကၠတ ဘာသာကိုသံုးၿပီးသင္တယ္။ ဒီဘာသာရပ္ေတြကို သကၠတဘာသာနဲ႔ ဘာသာျပန္ထားတယ္။ သကၠတဘာသာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီရြာေတြမွာ ေအာင္ျမင္မႈေတြရေနတယ္လို႔ ၾကားရပါတယ္။ ပထမပိုင္းမွာ အိႏၵိယမွာ သကၠတရြာႏွစ္ရြာရွိတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ၾကားရပါတယ္။ ဒီရြာႏွစ္ရြာက ေအာင္ျမင္မႈေတြရေနတယ္လို႔ ေနာက္ထပ္ သကၠတရြာႏွစ္ရြာတည္ေထာင္ၿပီး ေလ့က်င့္ဖို႔ရွိတယ္လို႔လည္း ၾကားရတယ္။ ဒါဟာ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ ပညာေရးဆိုတာ အဲဒီ ပညာေရးကို က်င့္သံုးတဲ့ လူေတြ အက်ိဳးေက်းဇူးရဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးစနစ္တစ္ခု အသံုးက်မက်ဆိုတာကို အဲဒီပညာေရးစနစ္ကို အသံုးျပဳေနတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ စိတ္ပိုင္းေရာ ႐ုပ္ပိုင္းပါ ဘယ္ေလာက္အထိ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးသလဲဆိုတာနဲ႔ တိုင္းတာၾကည့္ရမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ ကမၻာေပၚမွာ ပညာေရးစနစ္ေတြ ျမင့္မားအားေကာင္းတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြ၊ ပညာတတ္ေပါမ်ားတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြ၊ ထိပ္ဆံုးကိုေရာက္ေနတာဟာ ပညာေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ပညာဆိုတဲ့ ဓားဟာ အခက္အခဲ အတားအဆီးေတြကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းသြားလို႔ ရသလို ပညာဆိုတဲ့ အလင္းေရာင္ဟာလည္း ေနရာတိုင္းမွာပဲ ထြန္းၫွိလိုက္ရင္ လင္းတယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါက္တာေနဇင္လတ္္

http://www.ecovisionjournal.com/ မွကူးယူေဖၚျပပါသည္ ...